รวมเหล่า ตัวการ์ตูนดัง ที่กลายเป็น “สาธารณสมบัติ” - CTD

เร็ว ๆ นี้ มีเรื่องสุด “เจ๋งแจ๋ว” สะเทือนวงการบันเทิง เมื่อตัวละครลูกรักของ Disney อย่าง Mickey Mouse กลายเป็น Public Domain หรือ สาธารณสมบัติ เรียบร้อย ในปี 2024 จนทำให้ใคร ๆ ก็มีสิทธิ์นำตัวละครนี้ไปใช้งานในสื่อไหนอย่างไรก็ได้อย่างอิสระ โดยไม่จำเป็นต้องขออนุญาตหรือจ่ายเงินให้กับ Disney

จนมีผู้กำกับชาวแคนาดาเอาไปทำหนังอย่างจริงจัง ปล่อยตัวอย่างหนังระทึกขวัญอย่าง Mickey’s Mouse Trap ออกมาเมื่อวันที่ 1 มกราคมที่ผ่านมา ฉลองการเข้าสู่ Public Domain

รวมถึงค่ายเกม Nightmare Forge Games ก็ได้เปิดตัวเกม Infestation: Origins แนวเอาชีวิตรอดสยองขวัญ ซึ่งนำเอาตัวละคร Mickey Mouse ไปใช้ในทันที

ตัวละครขวัญใจชาวโลกกลายเป็นของสาธารณะทั้งที จะมีคนกระตือรือร้นเอาไปใช้ขนาดนี้ก็ไม่แปลก แต่จะว่าไป Mickey Mouse กลายเป็น Public Domain ได้อย่างไรกัน

เรื่องนี้เป็นไปตามข้อกฎหมายลิขสิทธิ์ของสหรัฐอเมริกา ซึ่งเดิมทีลิขสิทธิ์จะมีอายุ 28 ปี และต่ออายุได้อีก 28 ปี ซึ่งตัวละคร Mickey Mouse เวอร์ชันแรก Steamboat Willie ถูกใช้ครั้งแรกในปี 1928 ต่ออายุไปหนึ่งครั้งเท่ากับว่าควรจะหมดอายุในปี 1984 แล้ว แต่ทาง Disney ไม่ยอม ช่วงปี 70s จึงได้รวบรวมเสียงสนับสนุนเพื่อขอยืดระยะเวลาออกไป

และในอีก 20 ปีต่อมา สภาคองเกรสได้อนุมัติกฎหมายการต่ออายุลิขสิทธิ์ที่เรียกกันว่า “กฎหมายคุ้มครอง Mickey Mouse” ให้ต่ออายุเพิ่มอีก 20 ปี รวมทั้งสิ้นลิขสิทธิ์จะมีอายุ 95 ปี สำหรับตัวละครที่ถือกำเนิดก่อนปี 1978 นั่นทำให้ท้ายที่สุด Mickey Mouse เวอร์ชัน Steamboat Willie ก็ได้พ้นจากการคุ้มครองด้วยข้อกฎหมายลิขสิทธิ์ในปี 2024

เพิ่มเติมคือ ส่วนตัวละครที่กำเนิดหลังจากปี 1978 กฎหมายลิขสิทธิ์จะคุ้มครองตลอดช่วงอายุของผู้สร้าง และต่อจากนั้นอีก 70 ปี ซึ่งโดยรวมแล้วจะนานกว่าเดิมมาก

แต่ก็ไม่ใช่แค่เจ้าหนูนี่เท่านั้นที่กลายเป็นอิสระ เพราะที่ผ่านมาและต่อจากนี้ ก็มีตัวละครดังอีกมากที่กลายและกำลังจะกลายเป็น Public Domain

Winnie the Pooh (2022)

อีกหนึ่งตัวละครนุ่มนิ่มขวัญใจชาวโลกจาก Disney เจ้าหมีเหลืองหิวน้ำผึ้งของ A. A. Milne’s ถูกสร้างในปี 1926 ทำให้พ้นการคุ้มครองกฎหมายลิขสิทธิ์ไปในปี 2022 และถูกนำมาสร้างเป็นหนังสยองขวัญอย่าง Winnie the Pooh: Blood and Honey ในปีเดียวกัน ซึ่งเอาจริง ๆ ก็น่าคิดนะว่าทำไมตัวละครลูกรักขวัญใจชาวโลกของ Disney ถึงมักถูกเอามาทำเป็นเรื่องสยองขวัญเสียจริง

Peter Pan (2024)

ละครเวทีเรื่อง The Boy Who Wouldn’t Grow Up เปิดตัวเป็นครั้งแรกในปี 1904 นิยายที่ตามมา Peter and Wendy ถูกเผยแพร่ในปี 1911 แม้ว่าละครเรื่องเดิมจะใกล้ครบ 120 ปีแล้ว แต่มันเพิ่งจะกลายเป็นสาธารณสมบัติ นั่นก็เพราะว่าบทละครไม่ได้ถูกเผยแพร่เพื่อวัตถุประสงค์ด้านลิขสิทธิ์จนกระทั่งปี 1928 ซึ่งทำให้การหมดอายุลิขสิทธิ์ถูกเลื่อนออกไปจนถึงปี 2024

Popeye (2025)

กะลาสีกล้ามโตพลังผักโขมจากปลายปากกาของ E. C. Segar ก็กำลังจะเข้าแก๊งสาธารณสมบัติในปีหน้าแล้ว เพราะปรากฏตัวครั้งแรกในปี 1929 ซึ่งก็รออีกไม่นาน แต่เชื่อว่าน่าจะมีหลายฝ่ายที่เตรียมหยิบเอากะลาสีนายนี้ไปใช้สร้างสรรค์ผลงานที่แปลกใหม่จากการ์ตูนแย่งหญิงที่เราได้ดูกันมาตลอดแล้วล่ะ

Pluto (2026)

เจ้านายไปแล้ว สัตว์เลี้ยงแสนรู้จะอยู่เหงา ๆ ได้ไง เจ้าหมาเหลืองคู่ใจ Mickey อย่าง Pluto เองก็กำลังจะกลายเป็นตัวละครสาธารณสมบัติเช่นเดียวกันในอีกสองปีหลังจากนี้

Goofy (2028)

นี่คือตัวละครหมาที่ต่างไปของ Disney เพราะตัวนี้พูดได้ ยืนได้ แถมเต้นได้ เพื่อนหมาสุดมึนในเจ๋งแจ๋วแฟมิลี่ที่กำลังจะกลายเป็นสาธารณสมบัติตามเพื่อนไปในปี 2028 เพราะปรากฏตัวครั้งแรกในเรื่อง Mickey’s Revue เมื่อปี 1932 นั่นทำให้เราต้องรออีก 4 ปีจากนี้ถึงจะได้เห็น Goofy ในผลงานอื่น ๆ

Donald Duck (2030)

ปล่อยไว้งี้เดี๋ยวไม่ครบแก๊ง เจ้าเป็ดแหบขี้โมโหก็เองก็กำลังจะตามเพื่อนไปเป็นของชาวโลก เพียงแต่อาจจะช้ากว่าสักนิด เพราะกว่าจะปรากฏตัวก็ใน The Wise Little Hen เมื่อปี 1934 นู่น ใครเป็นแฟนเจ้าเป็ดตัวนี้ อย่างเห็นเขาในผลงานที่แตกต่างจากการ์ตูนเด็ก คงต้องอดใจรอถึงปี 2030 แต่เชื่อเลยว่าคงสนุกน่าดู

บอกเลยว่าการเปลี่ยนสถานะลิขสิทธิ์ของแต่ละตัวนี่น่าจะสร้างความเปลี่ยนแปลงต่อโลกสื่อบันเทิงไม่น้อยเลย เราในฐานะผู้ชมคงได้เห็นผลงานที่สร้างสรรค์และหลากหลายมากขึ้นแน่นอน เพราะแต่ละตัวก็เรียกได้ว่าแบกมูลค่ามหาศาลเอาไว้รอให้ผู้สร้างมากอบโกย

และนี่เป็นเพียงแค่ลิสต์ตัวการ์ตูนดังคร่าว ๆ เท่านั้นแต่ที่จริงแล้วมีตัวละครอีกมาก ทั้งจากการ์ตูนและนวนิยายหลายเรื่องที่กลายเป็นและกำลังจะเป็นสาธารณสมบัติ ซึ่งมันเยอะมากจริง ๆ ทั้ง King Kong และ Sherlock Holmes หรือแม้กระทั่งเหล่าฮีโร่อย่าง Superman, Batman และ Wonder Woman ก็กำลังจะจัดว่าเป็น Public Domain ในอีกไม่กี่ปีนี้ด้วย ก็ลองไปหาดูเพิ่มเติมกันได้นะ

แล้วคุณล่ะ อยากเห็นตัวละครโปรดตัวไหนกลายเป็นสาธารณสมบัติ ลองคอมเมนต์บอกกันหน่อย เผื่อไว้ถ้าเป็นจริงจะได้ไปตามดูกัน