ช่วงเทศกาลสงกรานต์แบบนี้ นอกจากจะมีการเล่นน้ำปะแป้งที่เป็นเอกลักษณ์แล้ว ยังมีไอเท็มเด็ดคู่เทศกาลที่ขายดีทุกปีอย่าง “เสื้อลายดอก” ซึ่งทั้งชาวไทยชาวต่างชาติต่างก็นิยมซื้อมาใส่เล่นน้ำกัน จนกลายเป็นอีกหนึ่งสัญลักษณ์ของเทศกาลไปแล้ว แต่รู้หรือไม่ว่าจริง ๆ แล้วเสื้อลายดอกนั้นมีความเป็นมาจากหลายเชื้อชาติ แต่ไม่ได้มีอะไรเกี่ยวกับความเป็นไทยเลย
เสื้อลายดอกยอดฮิตที่ใส่กันในปัจจุบันแท้จริงแล้วได้รับอิทธิพลมาจาก “เสื้อฮาวาย” ที่น่าจะมีต้นกำเกิดมาจากโฮโนลูลู รัฐฮาวาย เกิดมาจากการนำผ้ากิโมโนและยูกาตะของญี่ปุ่นที่เหลือค้างสต๊อกในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 มาตัดเย็บเป็นเสื้อแขนสั้น ซึ่งผ้ากิโมโนนั้นมักจะเป็นลายดอกไม้ จึงได้ออกมาเป็นเสื้อลายดอก แต่ผู้ที่คิดค้นยังไม่แน่ชัดว่าคือ โคชิโระ มิยาโมโต (Koichiro Miyamoto) หรือ เอลเลอรี่ เจ ชุน (Ellery J. Chun) กันแน่ แต่อย่างไรก็ตาม ชุนคือคนที่ได้จดสิทธิบัตรเสื้อด้วยคำว่า “Aloha Shirt” ในปี 1937
พอจบสงครามโลกครั้งที่ 2 ทหารสหรัฐก็พาเอาแฟชั่นเสื้อลายดอกจากฮาวายกลับมาด้วย และลวดลายแบบญี่ปุ่นดั้งเดิมก็ค่อย ๆ วิวัฒนาการเป็นลวดลายต่าง ๆ ที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของดินแดนเขตร้อนชื้น อย่างต้นปาล์ม ต้นมะพร้าว และดอกไม้นานาชนิด จากนั้นก็เริ่มมีลายที่หลากหลายมากขึ้นไม่จำกัดแค่ต้นไม้ดอกไม้เท่านั้น
จนกระทั่งศิลปินแห่งยุค เอลวิส เพรสลีย์ (Elvis Presley) ได้ใส่เสื้อฮาวายเล่นอูคูเลล่ในภาพยนตร์เพลงเรื่อง “Blue Hawaii” ปี 1961 ก็ทำให้เสื้อฮาวายกลายเป็นแฟชั่นกระแสหลักที่ผู้คนนิยมใส่กันต้องแต่ตอนนั้น
ส่วนความเกี่ยวข้องกันระหว่างเสื้อลายดอกกับสงกรานต์นั้น สุจิตต์ วงษ์เทศ ผู้ก่อตั้งนิตยสารศิลปวัฒนธรรม เคยให้ความเห็นกับ มติชนออนไลน์ เอาไว้ว่า “มีต้นแบบมาจากเสื้อฮาวายจากสหรัฐฯ” พร้อมให้ข้อมูลว่า “รสนิยมเล่นสงกรานต์ของคนในยุคต้นกรุงเทพฯ ว่าแต่งตัวตามสะดวกสบาย และตามลักษณะชนชั้น….เสื้อลายดอกที่ทางการกำหนดให้ต้องแต่งในสงกรานต์เพิ่งมีขึ้นสมัยหลังเพื่อแสวงหาอัตลักษณ์ไว้เป็เครื่องยึดเหนี่ยวร่วมกัน”
อย่างไรก็ตาม แม้ต้นกำเนิดจะไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมไทยหรือสะท้อนถึงความเป็นไทย แต่ก็กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของสงกรานต์ไปแล้ว อีกทั้งลายดอกและสีสันสดใสยังให้ความรู้สึกที่สอดคล้องกับการเริ่มต้นปีใหม่ไทย ที่สดใสและเบ่งบานเหมือนดอกไม้ได้ดีอีกด้วย นั่นจึงไม่ใช่เรื่องแปลกเลยที่เสื้อลายดอกกลายมาเป็นที่นิยมในวัฒนธรรมบ้านเราแบบนี้
สุดท้ายนี้ก็ขอให้ทุกมีความสุขในวันปีใหม่ไทย สาดน้ำปะแป้งให้ชื่นใจในวันสงกรานต์ และที่สำคัญคือ ปลอดภัยตลอดเทศกาลเลยนะครับ
