ธุรกิจขายตรงกลายเป็นประเด็นร้อนในสังคมอีกครั้งเมื่อมีผู้ใช้โซเชียลมีเดียจำนวนมากออกมาร้องทุกข์ อ้างว่าเสียหายจากการลงทุนในบริษัทดังที่มีดาราดังเป็น “บอส” ซึ่งทำธุรกิจในลักษณะ “ขายตรง” ลวงให้คนที่สนใจสมัครคอร์สการตลาดราคาถูกแล้วจบด้วยการเสนอให้รับสินค้าจากบริษัทไปขาย แต่สุดท้ายขายไม่ได้ ให้ไปดึงคนมาเป็นดาวน์ไลน์อีก จนหลายคนหมดกันหลักหมื่นหลักแสน
ถึงอย่างนั้น ธุรกิจขายตรงก็ไม่ใช่ว่าจะเข้าข่ายหลอกลวงไปเสียหมด เพียงแต่มักปะปนด้วยบริษัทที่เอาเปรียบผู้ร่วมลงทุนเหล่านี้ Connect the Dots จึงอยากขอแชร์วิธีสังเกต Red Flags ของธุรกิจขายตรงทรงมิจฉาชีพให้ทุกคนได้รู้เท่าทัน
🚩[คอร์ส/อบรม]
ถ้าเป็นเมื่อก่อนจะเริ่มด้วยการมีคนมาชักชวนให้ไปเข้าอบรมด้านธุรกิจ ถ้าสนใจก็ไปต่อกัน แต่เดี๋ยวนี้จะมาในรูปแบบของการยิงแอดหากลุ่มเป้าหมาย คนที่อยากมีรายได้เสริม อยากสร้างตัวได้ เป็นการเสนอคอร์สฟรี หรือราคาถูก ซึ่งในเนื้อหาของคอร์สหรือการอบรม คุณจะพบว่าไม่ได้เรียนรู้อะไรเลยนอกจากความรวยของคนอื่น แล้วตอนท้ายก็จะถูกตื๊อแกมบังคับให้เปิดบิลสินค้ากับบริษัทเขาด้วยเงินตั้งหลักพันยันหลักแสนบาท
🚩[หานักการตลาดออนไลน์]
บางที่จะมาในรูปแบบของการรับสมัครงาน ส่วนมากจะใช้ตำแหน่ง แอดมิน นักการตลาดออนไลน์ ทำ Digital Marketing ให้กับแบรนด์ โดยอ้างว่าแบรนด์ขายสินค้าดี แต่ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก อยากได้คนมาช่วย แต่พอสมัครเข้าไปก็จะโดนให้เข้าอบรมและจบที่เปิดบิลเหมือนกัน
🚩[อวดรวยล้นฟ้า เติบโตจากรากหญ้า]
นี่แทบจะเป็นเนื้อหาหลักของการอบรม พวกเขามักเผยความสำเร็จของคนในองค์กรซึ่งดูเกินจริงมาก ๆ ใช้ชีวิตติดหรู ขับรถซูเปอร์คาร์ อยู่บ้านหลังละสิบล้าน เที่ยวต่างประเทศทุกไตรมาส เป็นไลฟ์สไตล์ในฝันของใครหลายคน และที่สำคัญคือ คนรวยระดับนี้มักเคยมีโปรไฟล์ธรรมดา หาเช้ากินค่ำมาก่อน เพื่อให้เห็นว่าใครก็ประสบความสำเร็จในองค์กรของพวกเขาได้
แต่บ่อยครั้งที่ชีวิตติดแกลมแบบนี้ไม่ใช่เรื่องจริง บางบริษัทก็สร้างภาพเหล่านั้นขึ้นมาแค่เพื่อใช้ล่อลวงให้คนทั่วไปรู้สึกเชื่อมโยงว่าบุคคลที่ประสบความสำเร็จเหล่านั้นก็เคยเป็นแบบเราในตอนนี้ และเราก็เป็นแบบเขาได้ถ้าเราลงทุนกับบริษัทนี้
🚩[พลังดารา]
บางบริษัทอย่างในเคสปัจจุบันนี้ ก็มีการใช้ดาราดังมาเป็นพรีเซนตอร์ แบรนด์แอมบาสเดอร์ หรือแม้แต่ให้นั่งตำแหน่ง “บอสใหญ่” ในบริษัท เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ และดึงดูดแฟนคลับที่ชื่นชอบในดาราเหล่านั้นมาเป็นเหยื่อ เพราะคิดว่าดาราดังคงไม่เอาชื่อเสียงของตัวเองมาเสี่ยงแน่ ๆ
แต่มันไม่เสี่ยงหรอกถ้าไม่มีคนแฉ เพราะท้ายที่สุดแล้วจะดาราดังเบอร์ไหนก็คือคนเหมือนกัน โกงได้ เอาเปรียบคนอื่นได้ อย่างที่เห็นกันมาแล้วในหลาย ๆ เคส ไม่ว่าจะ Forex-3D หรือ Ufund
นอกจากนี้ แม้ว่าดาราเหล่านี้จะมีตำแหน่งจริงหรือเป็นแค่พรีเซ็นเตอร์ ก็ไม่อาจตีหน้าซื่อหนีความผิดได้ เพราะถือว่ามีส่วนเกี่ยวข้องในการฉ้อโกงผู้อื่น ไม่ต่างจากพริตตี้เว็บพนันที่แค่ไปถ่าย MV ก็ต้องถูกดำเนินคดีด้วย ดังนั้น จะเกี่ยวมากเกี่ยวน้อย ก็ไม่รอดอยู่ดี
🚩[สร้างทีมเป็นหลัก สินค้าเป็นรอง]
หากคุณอยู่ฟังอบรมหรือคอร์สนานมากพอ คุณก็จะได้เรียนรู้แผนธุรกิจ(?)ของบริษัท ที่เน้นการสร้างเครือข่ายของตัวเองต่อยอดไปเรื่อย ๆ โดยคุณไปเปิดบิลสต็อกสินค้าเป็นลูกทีมเขา แล้วหาคนมาเปิดบิลเป็นลูกทีมคุณต่อไป และโชว์ว่าถ้าคุณบิลเท่านี้คุณจะเป็นสมาชิกระดับไหน มีคนมาเปิดบิลกับคุณเท่านี้คุณจะได้ผลตอบแทนเท่าไร โดยที่ไม่ได้ให้ความสำคัญกับวิธีการขายหรือตัวผลิตภัณฑ์จริง ๆ เลย อ้างแค่ว่าผลิตภัณฑ์ดีนักดีหนา ขายง่าย ขายได้ชัวร์ หรือบางที่จะบอกว่า สินค้าเขาดีแต่ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก เลยอยากได้ตัวแทนเยอะ ๆ
แต่แบบนี้คือ Red Flag ของการลงทุนในธุรกิจทุกประเภทเลย เพราะธุรกิจที่ดีจะต้องมีพื้นฐานที่ดี ซึ่งพื้นฐานสำคัญของธุรกิจคือตัวสินค้า การที่ละเลยเรื่องสินค้าและให้ความสำคัญกับการสร้างเครือข่ายทางธุรกิจเป็นหลักมันไม่สามารถเป็นโมเดลธุรกิจที่ดีได้เลย
นอกจากนี้ถ้าสินค้าเขาดีจริง ขายง่ายจริง ในยุคปัจจุบันที่ e-commerce เป็นหนึ่งในช่องทางการขายหลัก เขาไม่จำเป็นต้องหาตัวแทนเป็นร้อยเป็นพันแบบนี้ก็ได้ ปักตะกร้าขายเองเป็นอะไรที่สะดวกและคุ้มค่ากว่าเยอะ จะต้องรอให้คนอื่นมาสต็อกของเขาทำไม
🚩[บอกให้ทุ่มหมดตัว]
สิ่งที่น่าเกลียดมาก ๆ ของธุรกิจแบบนี้คือเขาจะบอกให้คุณลงทุนกับเขามากที่สุดเท่าที่คุณจ่ายได้ หรือถ้าคุณจ่ายไม่ได้ ก็ต้องหามาจ่ายให้ได้ และให้คำมั่นว่าผลตอบแทนจะคุ้มค่าทุกบาททุกสตางค์แน่นอน ซึ่งมันไม่ใช่การสต็อกสินค้าแค่หลักร้อยหลักพัน แต่มากถึงหลายหมื่นหลายแสนบาท
ถ้าคุณบอกว่าไม่มีเขาจะหว่านล้อมให้คุณยอมแบกหน้าไปหายืมมาให้ได้มากที่สุดเร็วที่สุด หรือถ้ายืมไม่ได้อาจให้ขายบ้านขายรถมาลงทุนกับเขา โดยไม่ได้สนเลยว่านั่นจะเป็นทรัพย์สินทั้งหมดที่เราเหลืออยู่หรือเปล่า ถ้าคุณไม่ยอม เขาจะบอกว่าคุณใจไม่สู้ ไม่ทุ่มเทมากพอ ก็อาจไม่ประสบความสำเร็จนะ กลายเป็นว่าดูถูกคุณ เล่นเกมจิตวิทยา เพื่อให้คุณอยากเอาชนะให้ได้ และต้องยอมเปิดบิลกับเขา
Red Flags เหล่านี้ คือสิ่งที่ควรพึงระวัง และพอจะสังเกตได้ก่อนที่คุณจะเสียเงิน ถ้าหากคุณหรือคนรู้จักกำลังเจอกับธุรกิจลักษณะนี้อยู่ล่ะก็ รีบถอนตัวออกมาแต่เนิ่น ๆ จะดีกว่า ไม่ว่าจะเสียมากเสียน้อยไปแล้ว แต่ก็ยังดีกว่าถลำลึกจนถึงจุดหนึ่งที่คุณต้องไปหลอกคนอื่นให้เสียเงินแบบที่คุณเคยโดน
