น้ำตาลเป็นอุตสาหกรรมแปรรูปสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทย เป็นสินค้าที่ผู้คนมันได้ใช้ในชีวิตประจำวันค่อนข้างมาก และจัดเป็นอุตสาหกรรมที่มีความเชื่อมโยงกับเกษตรกรต้นน้ำอย่างยิ่ง เนื่องจากปริมาณผลผลิตของอ้อยที่เกษตรกรปลูกได้นั้นจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อผลผลิตของน้ำตาล
ทาง SCB EIC ได้วิเคราะห์ถึงแนวโน้มของอุตสาหกรรมน้ำตาลออกมา ซึ่ง Connect the dots ก็ได้ทำการสรุปมาคร่าว ๆ ไว้ดังนี้
ในปี 2023 มูลค่าการส่งออกน้ำตาลของไทย อยู่ที่ 3,493 ล้านดอลลาร์สหรัฐ คิดเป็น 1.2% ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมดของไทย และถือเป็นผู้ส่งออกน้ำตาลมากที่สุดเป็นอันดับ 3 ของโลก รองจากบราซิลและอินเดีย ในส่วนของน้ำตาลที่ไม่ได้ส่งออก ก็ถูกจัดจำหน่ายภายในประเทศ โดยมีมูลค่าอยู่ที่ประมาณ 49,635 ล้านบาท
แต่ถึงอย่างนั้น ในปีการผลิต 2023/2024 ปริมาณผลผลิตน้ำตาลก็ปรับตัวลดลง 20.1% จากฤดูก่อนหน้า เนื่องจากเกษตรกรที่ปลูกอ้อยในไทยต้องเผชิญกับปัญหาภัยแล้งที่รุนแรง แต่ก็ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อธุรกิจน้ำตาลโดยรวมมากนั้น เนื่องจากราคาน้ำตาลมีการปรับตัวเพิ่มขึ้น ซึ่งราคาน้ำตาลทรายดิบส่งออกที่บริษัทอ้อยและน้ำตาลไทยทำได้ เพิ่มขึ้นถึง 17.9% เลยทีเดียว
ส่วนในปี 2025 นี้ SCB EIC คาดการณ์ว่ารายได้ของอุตสาหกรรมน้ำตาลจะมีแนวโน้มขยายตัวได้ดี โดยมีปัจจัยหนุนมาจากปริมาณผลผลิตที่ปรับตัวเพิ่มขึ้นค่อนข้างมาก ซึ่งจะช่วยหักล้างกับผลของราคาที่มีแนวโน้มลดลงได้
ซึ่งปริมาณผลผลิตน้ำตาลในปีการผลิต 2024/2025 มีแนวโน้มปรับตัวเพิ่มขึ้น 20.5% จากปีการผลิต 2023/2024 มาอยู่ที่ 10.6 ล้านตัน เป็นผลจากผลผลิตของอ้อยที่ฟื้นตัว จากปัญหาภัยแล้งที่คลี่คลาย
ในขณะที่ราคาส่งออกน้ำตาลโดยเฉลี่ยในปี 2025 จะปรับตัวลดลง 2.8%YOY มาอยู่ที่ 561.5 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน เนื่องจากแม้ปลายปี 2024 เป็นต้นมา ราคาน้ำตาลโลกจะมีแนวโน้มปรับตัวเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับช่วงกลางปี 2024 แต่ระดับราคาจะยังอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าราคาน้ำตาลโลกในช่วงปลายปี 2023 และต้นปี 2024 อยู่ดี
สำหรับมูลค่าการส่งออกน้ำตาลปี 2025 คาดว่าจะปรับตัวเพิ่มขึ้น 28.7%YOY มาอยู่ที่ 3.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ จากปริมาณการส่งออกที่มีแนวโน้มปรับตัวเพิ่มขึ้น 32.4%YOY มาอยู่ที่ 6.5 ล้านตัน ในขณะที่มูลค่าตลาดน้ำตาลในประเทศจะอยู่ที่ 5.6 หมื่นล้านบาท ขยายตัว 1.0%YOY จากปริมาณการบริโภคในประเทศที่มีแนวโน้มขยายตัวตามการเติบโตของเศรษฐกิจไทย
แต่ถึงอย่างนั้น การเติบโตของอุตสาหกรรมน้ำตาลในปี 2025 ก็ยังต้องเผชิญความเสี่ยงจากภาวะเศรษฐกิจโลก ซึ่งหากเศรษฐกิจโลกมีแนวโน้มการเติบโตที่ชะลอตัวลง ก็จะส่งผลให้ความต้องการบริโภคน้ำตาลโลกเติบโตต่ำกว่าที่คาด และจะส่งผลให้ราคาส่งออกน้ำตาลลดลงมากกว่าที่คาดไว้เช่นกัน
รวมถึงความแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศและปัญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติ ที่จะส่งผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตอ้อย ซึ่งหากไทยเผชิญกับความแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศอาจจะทำให้ผลผลิตน้ำตาลปรับตัวเพิ่มขึ้นน้อยกว่าคาดไว้
และในระยะต่อไป อุตสากรรมน้ำตาลยังต้องเผชิญกับความท้าทายจากนโยบายและมาตรการเพื่อส่งเสริมการเปลี่ยนผ่านเข้าสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ กระแสความยั่งยืนและเทรนด์รักสุขภาพของผู้บริโภคที่อาจจะหันมาบริโภคสินค้าที่ปราศจากน้ำตาลมากขึ้น ส่งผลให้ความต้องการบริโภคน้ำตาลปรับตัวลดลงตามไปด้วย
